Ngày xưa có 2 vợ chồng nghèo lấy nhau đã lâu mà không có con. Một hôm
trong lúc phiền muộn, vợ chồng cãi nhau, chồng nóng nảy đánh vợ, vợ tủi
thân bỏ nhà đi. Duyên số run rủi, chị ta kết bạn với một người đàn ông
khác ở miền ngược làm nghề săn bắn. Anh chồng hối hận, ít ngày sau, đi
tìm. Tìm mãi không thấy, hết tiền, lại sinh ốm đau, đành phải ăn xin lần
hồi. Một hôm tình cờ anh ta đến xin ăn đúng nhà vợ chồng người đi săn.
Chị vợ nhận ra chồng cũ, thấy đói rách tiều tụy, chị ta rất thương. Nhân
chồng mới vắng nhà, chị dọn một bữa cơm rượu đãi chồng cũ. Anh ta ăn
uống no say, rồi lăn ra ngủ thiếp đi, đánh thức mấy cũng không dậy. Thật
là tai hại! Trời sắp mưa, chồng cũng sắp về. Hoảng quá, chị vội cõng
anh kia ra đống rơm cuối sân, lấy rơm phủ lên người giấu đi để tránh
điều tiếng không hay.
Vừa lúc đó người chồng mới mang về 1 con cầy, bảo chị vợ ra chợ sắm sửa
các gia vị làm một bữa ra trò thết hàng xóm. Ở nhà, anh ta đốt đống rơm
thui cầy. Bất đồ, lửa bùng lên, bén vào đống rơm, thui cả anh chồng cũ.
Chị vợ về, thấy vậy, vô cùng đau xót, như chính mình mắc tội giết chồng
cũ. Chị ta liền nhảy vào đống lửa chết theo. anh chồng mới thương vợ,
cũng đâm đầu vào chết luôn. Hôm ấy là hai mươi ba tháng Chạp âm lịch.
Thấy ba người ăn ở với nhau có tình nghĩa, Ngọc Hoàng cho họ hóa thành
ba “ông” đầu rau để họ được ở bên nhau mãi mãi, đồng thời phong cho họ
là Táo quân (còn gọi là Vua Bếp). Hàng năm, táo quân phải lên chầu Ngọc
Hoàng tâu về việc làm ăn của các nhà ở hạ giới. Nhân dân ta từ xưa, mỗi
lần năm tết đến có tục mua cá chép làm cỗ tiễn ông táo lên chầu Trời,
chính là bắt nguồn từ câu chuyện này.
Phong tục tập quán phong phú , thể hiện đời sống tinh thần của dân tộc,
đa số những phong tục này đều thể hiện truyền thống tốt đẹp của dân
tộc, như tình nghĩa, uống nước nhớ nguồn, hướng về tổ tiên. Tuy không có
giá trị nghệ thuật cao nhưng có giá trị nhân văn và giáo dục sâu sắc.